Smartfonsiz va pulsiz: qanday qilib firibgarlar qo'liga tushib qolmaslik mumkin

Ko'pincha firibgarlar katta yutuqlar va'da qilingan xatlar va xabarlarni yuborishadi yoki mashhur bloggerlar nomidan "yutuqli lotereyalar" reklamalarini boshlashadi. Ammo keyin ular "sovrin"ni yetkazib berish yoki boshqa qo'shimcha xizmatlar uchun kichik komissiya to'lashni so'rashadi. Buning uchun jabrlanuvchidan havola orqali o'tishni va bank kartasi ma'lumotlarini kiritish so'raladi. Ammo, aslida, havola fishing saytiga olib keladi va natijada ishongan foydalanuvchi mukofotsiz va kartada pulsiz qoladi. Biz firibgarlarni qanday aniqlashni va ularning hiyla-nayranglariga qanday qilib tushmaslikni ko'rib chiqamiz.

Firibgarlik o'yinining belgilari

Soxta "o'yinlar"ga xos bo'lgan bir nechta ahamiyatli jihatlar mavjud. Ko'pincha, bunday aksiyalar uchun tajovuzkorlar lotereya yoki tashkilotchi haqida ma'lumot bilan soxta Internet-sahifalarini yaratadilar yoki ko'plab foydalanuvchilar yoki obunachilar bilan mavjud resurslarni sotib olishadi. Bunday soxta sahifalarning manzillari haqiqiy manbalar ma'lumotlarini deyarli to'liq ko'chiradi, darhol sezilmaydigan boshqa belgilarni (takrorlanadigan harflar, qo'shimcha raqamlar va belgilar) o'z ichiga olmaydi.

Jabrlanuvchi tuzoqqa tushishi bilan "tashkilotchilar" foydalanuvchiga bosim o'tkaza boshlaydi. G'alaba e'lon qilingandan so'ng, xursand bo'lgan va sarosimaga tushgan "omadi kelgan odam" qaror qabul qilishga shoshiltiradigan ko'plab xabarlarni oladi: "Aksiya tugashiga atigi 24 soat qoldi! Ma'lumotlarni havola orqali kiritib, ishtirokingizni tasdiqlang, aks holda siz oʻyindan chetlashtirilasiz” yoki “Bor yo'g'i 3 ta sovrin qoldi! Ma'lumotlaringizni yuboring, aks holda keyingi ishtirokchi sovrinni oladi”. Shunday qilib, firibgarlar odamga shoshilinch qaror qabul qilishi uchun bosim o'tkazadilar. Jabrlanuvchi uchun stressli sharoitlarni yaratish firibgarlarning strategiyasidir.

Bundan tashqari, soxta tashkilotchilar pochta jo'natmalari yoki reklama materiallarining mazmun va imlo xatolarini  tekshirish bilan o'zlarini yuklamaydilar. Agar g'oliblik xabar matnida yoki reklama risolasida xatolikni (tushib qolgan harf, noto'g'ri yozilgan so'z, yetishmayotgan vergul yoki bo'sh joy) ko'rsangiz, sizda aldanish ehtimoli yuqori.

O'yinning haqiqiyligini qanday qilib tekshirish mumkin?

Qo'rqib aksiyalarning barcha tashkilotchilarini firibgarlarga chiqarishning hojati yo'q. Albatta, haqiqiy sovrinlar va shaffof ishtirok etish shartlari bo‘lgan haqiqiy lotereyalar mavjud. Eng muhim qoida: haqiqiy tashkilotchilar hech qachon ishtirokchilardan aksiya yoki boshqa harakatlar uchun mablag' o'tkazishni talab qilmaydi. Qonunga ko'ra, aksiya g'olibi uchun tashkilotchining o'zi g'aznaga tegishli soliqni to'laydi, ishtirokchidan hech narsa talab qilinmaydi.

Tashkilotchining ma'lumotlari va o'yin shartlarini har doim rasmiy saytda tekshirish mumkin. Qonunga ko'ra, tashkilotchi o'yinni o'tkazish usuli, sanalari, tartibi to'g'risida batafsil ma'lumot joylashtirishi shart. Shuningdek, aksiyada birinchi bosqichdan oxirgi bosqichgacha ishtirok etish tartibini ta'riflab berishi kerak. Tanlovning ishonchliligiga amin bo'lish uchun tashkilotchi haqidagi aloqa ma'lumotlarini bir nechta manbalarda taqqoslashni tavsiya etamiz. Savollar bilan to'g'ridan-to'g'ri Moliya vazirligiga murojaat qilishingiz mumkin.

Lotereyalar va o'yinlarda nafaqat siz qatnashasiz. Shuning uchun boshqa ishtirokchilarning sharhlari va fikr-mulohazalarini topish foydadan holi  bo'lmaydi. Biroq, bu yerda ham ehtiyot bo'lishingiz va sharhlar joylashtirilgan platformalarni tekshirishingiz kerak. Botlardan foydalanib, tajovuzkorlar o'zlarining "aksiyalari" haqida soxta akkauntlardan ko'plab ijobiy xabarlarni yaratadilar va tashkilotchining ijobiy obrazini shakllantiradilar.

Agar firibgarlikdan shubhalansangiz, nima qilish kerak

Sizga xabar keldi: "Ureee! Tabriklaymiz! Siz bayram lotereyasida bosh sovrinni qo'lga kiritdingiz. Havola orqali o'ting va uni 3 soat ichida oling." Birinchidan, xotirjam bo'ling va shoshilmang: agar sovrin haqiqiy bo'lsa, u hech qayerga ketmaydi. Hech qachon shubhali havolalar orqali o'tmang yoki bank kartangiz ma'lumotlarini kiritmang, hatto sizga to'lash uchun bir necha soat yoki daqiqa vaqtingiz qolgani haqida xabarlar yuborilgan bo'lsa ham.

Rasmiy saytda ko'rsatilgan aloqa ma'lumotlari bo'yicha aksiya tashkilotchilariga murojaat qiling va shubhali jo'natmalar haqida xabar bering. Shunday qilib, siz haqiqatan ham sovrinni qo'lga kiritganingizni tekshirishingiz yoki tashkilotchilarni firibgarlik haqida ogohlantirishingiz mumkin.

Firibgarlikdan qanday qilib himoyalanish mumkin

Lotereyada ishtirok etishdan oldin aksiya va uning tashkilotchilari haqidagi barcha ma'lumotlarni ko'rib chiqing. Agar shartlar aniq bo'lmasa va tashkilotchilarning aloqa ma'lumotlari ko'rsatilmagan bo'lsa, aksiyada qatnashmagan yaxshiroq.

Shaxsiy va moliyaviy ma'lumotlaringizni kuzatib boring. Shaxsiy va bank ma'lumotlarini telefon orqali, messenjerlarda bermang yoki ishonchsiz saytlarga kiritmang.

Tekshiruvsiz "juda yaxshi" takliflarga ishonmang. Agar siz kafolatlangan yutuqlar yoki juda katta sovrinlar va'da qilingan reklama e'lonini ko'rsangiz, hushyor bo'ling va avval  ularning firibgar emasligini  tekshiring.

Xo'sh, nima qilish kerak, hech qachon bunday tanlovlarda qatnashmaylikmi?

 Yo'q, hamma narsadan qo'rqishning hojati yo'q, lekin qaror qabul qilishda har doim ishonchlilik va xavfsizlikni birinchi o'ringa qo'ying. Agar sizdan karta ma'lumotlarini berish, aksiyada qatnashish yoki mukofotni sug'urtalash uchun oz miqdordagi pul o'tkazmasini amalga oshirish so'ralsa, bankka murojaat qiling va firibgarlikni gumon qilayotganingizni ayting. "Uzum bank" mutaxassislari ma'lumotni tekshiradilar, so'ngra boshqa mijozlarni ogohlantiradilar va huquqni muhofaza qilish organlariga xabar beradilar.

Endi Abdulloh haqiqiy aksiyalarni firibgarlarnikidan qanday qilib ajratishni biladi. U yangi "Uzum bank" kartasini oldi va hech qachon shaxsiy ma'lumotlarini hech kimga bermaydi.