Koʻp martalik Shengen vizasini qanday olish mumkin: qoidalar, afzalliklar va layfhaklar

Yevropa Ittifoqi mamlakatlariga sayyohlik sayohatlariga borish uchun Shengen vizasini olish kerak. Bu nafaqat uni bergan mamlakatga borish, balki butun Yevropa boʻylab sayohat qilish imkonini beradi. Koʻpincha ariza beruvchilarga bir martalik qisqa muddatli vizalar beriladi. Shengen vizasini uzoq muddatga koʻp marotaba kirish huquqi bilan olish qiyinroq, lekin buni uddalasa boʻladi. Buni qanday amalga oshirishni aytib beramiz va layfhaklar bilan boʻlishamiz.

Shengen vizasi nima?

1985-yilda Lyuksemburgning Shengen shahri yaqinida Yevropaning beshta davlati – Belgiya, Lyuksemburg, Niderlandiya, Fransiya va Germaniya davlatlari vakillari tomonidan yagona viza hududi toʻgʻrisidagi bitim imzolangan. Shengen nomini olgan ushbu mashhur shartnoma 1995-yilda kuchga kirdi. Ushbu besh davlatga keyinchalik Portugaliya va Ispaniya ham qoʻshildi.

Shengen kelishuvi qoidalariga muvofiq, ishtirokchi davlatlar oʻrtasidagi ichki chegaralar bekor qilindi. Shunday qilib, Shengen hududi bir xil kirish va chiqish qoidalariga ega boʻlgan yagona zonani ifodalay boshladi. Va boshqa davlatlar fuqarolariga sayohat qilish uchun beriladigan viza Shengen nomini oldi.

1999-yilda Shengen shartnomasi oʻz faoliyatini toʻxtatdi va Amsterdam shartnomasi kuchga kirgach, uning oʻrniga Shengen qonuni kirib keldi. Shengen shartnomasining barcha qoidalari Yevropa Ittifoqi qonunchiligiga kiritilgan. Oʻshandan buyon Yevropa Ittifoqining bir qismi boʻlgan barcha davlatlar Ittifoq qonunchiligining ajralmas qismi sifatida Shengen huquqi normalariga rioya qilishlari shart.

Shengen vizasi qaysi davlatlarda amal qiladi?

Shartnomaga qoʻshilgan mamlakatlarga borish uchun Shengen vizasi talab qilinadi. Hozir ularning soni 27 tani tashkil etadi – bu mamlakatlarning toʻliq roʻyxati bilan havola orqali tanishib chiqishingiz mumkin. Ushbu 27 davlatdan 23 tasi Yevropa Ittifoqiga aʼzo, qolganlari – Norvegiya, Islandiya, Shveytsariya va Lixtenshteyn, ular Yevropa Ittifoqiga qoʻshilmagan boʻlsa-da, Shengen qonunchiligi qoidalariga amal qiladi.

Irlandiya Yevropa Ittifoqiga aʻzo boʻlishiga qaramay, Shengen qonunchiligiga qoʻshilmagan. Shuning uchun, bu mamlakatga sayohat qilish uchun siz milliy viza olishingiz kerak. Xuddi shu narsa Buyuk Britaniyaga ham tegishli: Buyuk Britaniyaga sayohat qilish uchun alohida viza talab qilinadi.

Hozirda uch mamlakat — Bolgariya, Ruminiya va Kipr Shengen hududiga kirishga tayyorlanmoqda. Shengen qonuni qoidalari Bolgariya va Ruminiya aeroport va portlarida 2024-yil 31-martdan boshlab kuchga kirdi. Quruqlik chegaralarida esa Shengen qoidalari keyinroq kuchga kiritiladi. Shu bilan birga, siz hozirdanoq ushbu mamlakatlarga Shengen vizasi bilan borishingiz mumkin. Kiprning Shengen hududiga kirishining aniq sanasi hali belgilanmagan.

Shunday qilib, Shengen vizasini olgan boshqa davlat fuqarolari Shengen hududiga kirish va hujjatning butun muddati davomida oʻsha yerda qolish huquqiga ega. Bundan tashqari, Shengen vizasi bilan siz Shengen mamlakatlari boʻylab cheksiz sayohat qilishingiz mumkin.

Shengen vizalarining toifalari va turlari

Shengen vizalarining toʻrtta toifasi mavjud: A, B, C va D.

A va B toifalari tranzit vizalar hisoblanadi. Shengen vizalarining eng keng tarqalgan toifasi — C toifasidir. Bu turistik maqsadlarda borayotgan, qarindoshlarini ziyorat qilishni rejalashtirgan yoki davolanishga ketayotganlarga beriladi. Bunday vizaning amal qilish muddati 90 kundan oshmaydi.

D toifasidagi vizalar milliy vizaga tegishli. Bu vizani ishlash va oʻqish uchun olish mumkin.

Shengen vizasi davlat chegarasiga bir, ikki yoki bir necha marta kirish uchun amal qilishi mumkin. Bu toifa yana multiviza deb ham ataladi.

Bir martalik viza odatda sayohat davomida beriladi. Uning davomiyligi 5, 10 yoki 50 kun boʻlishi mumkin.

Multiviza uni olgan shaxslarga eng yoqimli shartlarni taqdim etadi. U bilan siz Shengen hududiga cheklanmagan miqdorda kirishingiz mumkin, ammo qolish muddati har 180 kun uchun 90 kundan oshmasligi kerak. Viza besh yilgacha amal qilishi mumkin.

Qanday hujjatlar talab qilinadi

 Shengen vizasini olishga ariza berish uchun borish rejalashtirilayotgan mamlakatning konsulligiga hujjatlar toʻplami taqdim etilishi kerak. Buni Oʻzbekiston hududidagi konsullikda ham, agar tashrif buyurmoqchi boʻlinayotgan davlatning konsullik muassasasi Oʻzbekistonda boʻlmasa, Rossiya hududida ham, amalga oshirish mumkin.

Hujjatlar roʻyxatiga quyidagilar kiradi:

• safar tugagan kundan keyin kamida uch oy amal qilish muddatiga ega pasport;
• agar mavjud boʻlsa, oxirgi uch yilda olingan vizalar nusxalari;
• oq fonda 3,5x4,5 sm oʻlchamdagi uchta fotosurat;
• har bir kishi uchun kuniga kamida 58 yevro miqdorida sayohatning butun davomiyligi uchun yetarli boʻlishi kerak boʻlgan mablagʻ koʻrsatilgan bank bayonoti;
• turar-joy va chiptalar bron qilinganligining tasdigʻi ;
• sugʻurta qoplamasi kamida 30 ming yevro boʻlgan tibbiy sugʻurta;
• ish joyidan maʻlumotnoma;
• boj va yigʻimlar toʻlanganligi toʻgʻrisidagi kvitansiya.

Rossiya Federatsiyasi hududida joylashgan konsullikka ariza topshirayotganda, shuningdek, Rossiya Federatsiyasida qolish va ishlash uchun asos boʻlgan hujjat, yashash joyidan roʻyxatdan oʻtganlik guvohnomasi va homiylik xatini taqdim etish kerak.

Yevropa konsulliklari, agar kerak boʻlsa, viza arizasini koʻrib chiqish uchun har qanday qoʻshimcha hujjatlarni talab qilish huquqiga ega.

Ariza topshirishda nafaqat oʻzingiz, balki viza markazlari xizmatlaridan foydalanishingiz ham mumkin. Ammo bu holda siz ularning ishi uchun alohida toʻlov toʻlashingiz kerak boʻladi.

Uzoq muddatli Shengen vizasini qanday olish mumkin

Shunday qilib, biz aniqlaganimizdek, eng yaxshi Shengen vizasi bu uzoq muddatga ega boʻlgan multivizadir. Oʻzbekiston fuqarosi uchun uni olish unchalik oson emas. Aksariyat hollarda Shengen mamlakatlari konsulliklari safar davomida bir martalik vizalar berishni afzal koʻrishadi. Uzoq muddatli Shengen vizasiga ega boʻlish imkoniyatlarini oshirishga yordam beradigan bir nechta layfhaklar bilan boʻlishamiz:

• soʻnggi uch yil davomida boy viza tarixiga ega boʻlish — bu Shengen vizalari ham, Shengen davlatlarining milliy vizalari ham boʻlishi  mumkin;
• bank hisobingizda sayohat uchun belgilangan minimal miqdordan oshadigan summaga ega boʻlish va uzoq muddatli, masalan, yillik tibbiy sugʻurtani sugʻurta qilish;
• Oʻzbekistonda mol-mulkingiz mavjudligini tasdiqlash — bu sizning mamlakatga qaytish uchun sabablaringiz borligini isbotlashga yordam beradi;
• Shengen mamlakatlarida qonuniy istiqomat qiluvchi doʻstlar va qarindoshlardan taklifnoma olish.

Shuningdek, statistik maʻlumotlarga koʻra, Shengen vizasi uchun hujjatlarni uzoq muddatli vizalarni koʻproq taqdim etadigan mamlakatlarning konsulliklariga topshirishni tavsiya etamiz. Koʻpincha, bu mashhurroq sayyohlik mamlakatlaridir. Bular qatoriga Ispaniya, Gretsiya, Italiya, Fransiya, Germaniya kabi davlatlarni kiritish mumkin.

Va nihoyat, eng muhim maslahat: Shengen uchun hujjatlarni topshirishda faqat ishonchli maʻlumotlarni taqdim eting. Konsullik xodimlari murojaat etuvchilarning barcha  maʻlumotlarini sinchiklab tekshiradilar. Agar hujjatlarda notoʻgʻri maʻlumotlar aniqlansa, bu vizaning rad etilishi xavfi tugʻildi deganidir.