Avtomobil o‘rniga velosiped: tajribali velosayohatchining shaxsiy tajribasi va maslahatlari

Velosiped nafaqat harakatlanish vositasi, balki butun bir hayot falsafasidir. Qahramonimiz pulni tejash, ekologiyani asrash va shunchaki yo‘ldan zavqlanish uchun taksi va oddiy transportdan voz kechib, velosipedga o‘tishga qaror qildi. Maqolada qahramon velosipedda sayohat qilish tajribasi haqida gapirib berdi va velosipedga o‘tishni xohlovchilar uchun maslahatlar bilan bo‘lishdi.

Velosiped vs avtotransport

— Avtomobil men uchun uzoq vaqt davomida asosiy harakat vositasi bo‘lib kelgan. Haydovchi sifatida mazza qilib men haydashdan rohatlanardim, hatto tirbandliklar ham bezovta qilmasdi. Bir kuni ko‘pincha mashinada yolg‘iz yurishim haqida o‘ylanib qoldim. Atrofda ham xuddi shunday yolg‘iz odamlar, qimmatli vaqtlarini bir necha kilometr masofani bosib o‘tish uchun tirbandliklarda o‘tkazayotganlar edi. Shunda yo‘llarda qancha joyni egallayotganimiz va hayotimizning qancha vaqtini chiqindi gazlar va avtomobil signallari orasida tirbandliklarda o‘tib ketayotgani haqida o‘ylay boshladim.

Haydashdan charchagan paytlarim metroga o‘tirardim. Lekin jamoat transportida pik soatlarda sayohat qilish unchalik yoqimli emasdi. Vagonda o‘tirib, ba'zan rulni sog‘inib qolardim. Tasodifan Odessadan velosipedda yo‘lga chiqib, butun Afrikani kesib o‘tgan Ruslan Verinning intervyusini ko‘rib qoldim. Bu hikoya shablonlarimni butunlay buzib tashladi va harakatlanish haqidagi qarashlarimni o‘zgartirib yubordi.

Asta-sekin velosipedlarni kundalik harakat vositasi sifatida o‘rgana boshladim. Bundan tashqari, ba'zi aviakompaniyalarda velosipedlar sport anjomlari hisoblanib, bepul yoki maxsus tariflarda tashilishi mumkin. Biroq so‘nggi yillarda ko‘pincha katta hajmli bagaj sifatida tasniflanmoqda.

2021-yilda karantindan keyin velosiped sotib oldim. Bir yilga yaqin faqat dam olish kunlari mahallam atrofida uchardim. U paytlarda ishimdan uzoqda yashardim, bir tomonga taxminan 26 km lik yo‘l va har kuni shuncha yo‘l yurishga jur'at qilolmasdim. Ammo 2022-yil iyul oyida “Nebosklon” velosiped hamjamiyatining asoschisi Aleksey Chijikning intervyusiga ko‘zim tushdi. Oltoy va Dog‘istonga velosipedda qilgan sayohatlari haqidagi hikoyasi meni ilhomlantirdi va Instagramdagi “Nebosklon” sahifasiga obuna bo‘ldim. Baxtimga, hamjamiyat etnik mehmon uylarida to‘xtab, Dog‘iston bo‘ylab velosiped sayohatini rejalashtirayotgan edi.

Nuritdin an'anaviy transport vositalaridan ko‘ra velosipedni afzal ko‘radi. 2022-yildan boshlab sayohatlarga o‘zi bilan velosiped oladi.

Rafiqam bilan maslahatlashib, bu turda ishtirok etishga qaror qildim va sayohatga tayyorgarlik ko‘rishni boshladim: har kuni velosipedda yurishni odat qildim. O‘shandan beri, yomg‘irli kunlar bundan mustasno, bu odatni davom ettiryapman. Yomg‘irli kunlarda esa boshqa transport vositasini tanlashga majbur bo‘laman.

Hozir ofisdan 3 km uzoqlikda yashayman va borib-kelishim atigi 20 daqiqa vaqt oladi. Ish kuni davomida, agar ish bilan ketishim kerak bo‘lsa, velosipedda yuraman. Misol uchun, yaqinda ofisga borish, ish bo‘yicha yurish, ofisga va keyin uyga qaytishga bir soat vaqtim ketdi. Bir o‘zim yuradigan ishlarim uchun, xoh bozorga borish, xoh shunchaki do‘stlar bilan uchrashish bo‘lsin, doimo velosipedni tanlayman.

Pul va vaqtni tejash

— Iqtisodiy nuqtayi nazardan velosiped, albatta, foydali. Birinchidan, yoqilg‘i xarajatlari yo‘q. Ikkinchidan, taksi yoki jamoat transportlarida, ayniqsa tirbandlik bo‘lgan paytda yurishga qaraganda velosipedda harakatlanish vaqtni tejaydi. Demak, velosiped — bu asosan faqat xizmat ko‘rsatish bilan bog‘liq bo‘lgan arzon xarajatlardir.

Velosipeddan foydalanishda o‘z tejamkorligimni topdim: bu nafaqat mening mablag‘imni tejaydi, balki ishga tezroq yetib olishga imkon beradi. Va, albatta, velosiped haydashdagi birinchi taassurot — bu erkinlik va yo‘lga to‘liq sho‘ng‘ish hissi. Har kuni yo‘llarda kutilmagan va esda qolarli voqealar sodir bo‘ladi. Masalan, Dog‘istonda guruh bilan qo‘y podasini olib  o‘tishayotganini ko‘rdik va bu voqea hozirgacha esimda.

Yomon ob-havoda, masalan, yomg‘ir yoki qor yog‘ayotganda velosiped minmayman. Yaxshisi, soyabon bilan piyoda yurgan yoki jamoat transportidan foydalangan ma'qul. Lekin kutilmaganda yomg‘ir yog‘ib qolsa, sumkamda doim yomg‘irpo‘sh-poncho olib yuraman.

Do‘konga yoki bozorga borish masalasiga kelsak, bu mazza qilib bajaradigan ishlarim. Velosipedda xaridlarni qulay tashish uchun turli xil aksessuarlar bor. Masalan, velosiped yukxonasiga o‘rnatiladigan maxsus yon sumkalardan foydalanadigan turingni afzal ko‘raman. Xaridlarimni shunchaki solib, uyga bemalol olib kela olaman. Bularning barchasi juda qulay va foydali.

Velosiped turmush tarzimga ham katta ta'sir ko‘rsatadi: hayotimni yanada faolroq qiladi. Ko‘chada ko‘proq vaqt o‘tkazaman va uy hayvonimni aylantirib kelish bahonasida kuniga 10 ming qadamlik me'yorni osongina bajaraman. Bundan tashqari, ko‘plab qiziqarli marshrutlarga ega velosiped hamjamiyatlari mavjud bo‘lib, bu yerda hamfikrlarni topishingiz va unutilmas taassurotlar olishingiz mumkin.

Yangi boshlovchilar uchun check-list

— Agar velosipedga o‘tirishni o‘ylayotgan bo‘lsangiz, buni to‘g‘ri tanlovdan boshlang: eng muhimi, shlem va bo‘yingizga mos keladigan, qulay o‘rindiqli velosiped. Shaharda har qanday velosipedda harakatlanish mumkin, asosiy aksessuarlar — bu shlem va xavfsiz haydash uchun sifatli fonarlardir. Misol uchun, men fonarli MET shlemini, shuningdek, velosipedning old va orqa tomoniga qo‘shimcha fonarlar tanladim. Har doim o‘zim bilan ta'mirlash to‘plami, multitul va velosiped qulfini olib yuraman. Ichimlik suvini maxsus butilka mahkamlagichlarida saqlash qulay, yomg‘irpo‘sh-poncho esa kutilmagan yog‘ingarchilikdan qutqaradi.

Velosiped tanlovi

— Maslahatim — maketlarni sotib olmang. Ya'ni, eng arzon Xitoy velosipedlarini shunday deyishadi. Ularga eng sifatli bo‘lmagan osma komponentlar o‘rnatilgan, ular esa doimiy ravishda tezlikni almashtirish va tormozlarni tortishni sozlashni talab qiladi. Ko‘pincha bunday qismlar katta yuklamalarga bardosh bera olmaydi va muntazam ta'mirlashga muhtoj bo‘ladi. Sayrdan zavqlanishdan ko‘ra ta'mirlashga ko‘proq vaqt sarflaysiz.

Velosipedga xizmat ko‘rsatishdan tashqari (ikki yilda kamida bir marta), g‘ildiraklarni shishirish va zanjirni moylashdan boshqa hech narsa talab qilinmaydi.

Do‘konlarda o‘zini yaxshi namoyish etgan quyidagi brendlarga e'tibor qaratish mumkin: Giant, Jamis, Merida, Cube, Scott, Specialized, shuningdek, Author va Forwardda ham yaxshi modellar uchraydi. Mashhur brendlarning aksariyati velosipedlarni turli narxlarda ishlab chiqaradi, bu yerda hammasi budjetingizga bog‘liq.

Har qanday velosiped A nuqtadan B nuqtaga sizni olib boradi, lekin bu yerda eng muhimi — qulaylik. Buning uchun, albatta, bo‘yingizga mos rama tanlang. Ular turli o‘lchamlarda — XS dan XL gacha bo‘ladi va har bir brendning o‘z o‘lchami bor. Masalan, M o‘lchamli rama ko‘pincha 170-180 sm bo‘y uchun mo‘ljallangan.

Aksessuarlar tanlovi

— Velosiped uchun aksessuarlar juda ko‘p, lekin hayotning barcha holatlariga mo‘ljallangan hamma narsani birdaniga sotib olishning hojati yo‘q. Tajriba orttirgan sari, o‘zingizga nima kerakligini tushunib yetganingizda, asta-sekin xarid qilish ko‘proq zavq bag‘ishlaydi.

Shlem — ko‘pincha e'tiborsiz qoldiriladigan eng muhim xavfsizlik atributlaridan biridir. U nafaqat yiqilishda jarohat olish xavfini kamaytiradi, balki haydash paytida yo‘ldosh jarohatlardan, masalan, yo‘l bo‘yidagi daraxt shoxlaridan qutqaradi. Shlemning narxi ergonomik xususiyatlariga va qanday materiallardan tayyorlanganligiga bog‘liq. Eng qimmatini sotib olish shart emas, boshingizda o‘lchami, vazni bo‘yicha qulay o‘tiradigan va byudjetingizga mos variantni tanlagan ma'qul.

Teshiklarni ta'mirlash to‘plami va multitul. Ehtimol, bu anjomlar har kuni kerak bo‘lmasligi mumkin, ammo zarur paytda velosipedning o‘rindiq holatini o‘zgartirish yoki rulni qulay joylashtirish uchun yordam beradi. Ta'mirlash to‘plamiga odatda g‘ildirak pokrishkalarini yechishga yordam beradigan bir juft montajka, o‘zi yopishuvchi yamoqlar va teshik joyini tozalash uchun jilvir ham kiradi.

Ixcham nasos g‘ildiraklarni shishirishga yordam beradi. Uy uchun oddiy nasos ham sotib olishingiz mumkin, ammo birinchi vaqtlarda yo‘lda o‘zingiz bilan olib yurishingiz mumkin bo‘lgan ixcham variant ham yetarli bo‘ladi.

Zanjir moyi. Zanjirdan o‘ziga xos quruq chiyillagan ovoz chiqishi bilanoq uni moylash kerak. Men parafin moyidan foydalanaman, chunki zanjirni iflos qilmaydi. Parafin moyining salbiy tomoni shundaki, zanjirni tez-tez moylashga to‘g‘ri keladi.

Aptechka. Bu yerda har kim o‘zi uchun kerakli narsalarni oladi. Kamida bint, plastir va spirtli salfetkalar bo‘lishi kerak.

Yuqorida sanab o‘tilgan barcha narsalarni solib qo‘yishingiz uchun egar osti yoki ramaga o‘rnatiladigan sumka.

Velosiped sizni yanada harakatchan qiladi, sizga yangi tanishuvlar hadya etadi va boshqa transport vositasida shunchaki payqamay o‘tib ketishingiz mumkin bo‘lgan voqealar hamda ajoyib joylardan iborat yangi dunyoni ochib beradi.