Toshkentda geymer bo'lish qanchaga tushadi: shaxsiy tajriba

Konsolni sotib olish yoki o'yin kompyuterini qurish, obuna uchun to'lov, o'yinlarni sotib olish, o'yin ichidagi xarajatlar — o'yinga bo'lgan ishtiyoq qancha turadi? Biz konsollarda, shaxsiy kompyuterlarda va mobil telefonlarda o‘yin o'ynaydigan qahramonlar bilan suhbatlashdik — biz ularning xarajatlari, O'zbekistonda o'yinlarni sotib olish bo'yicha layfxaklar va umuman mamlakatda sanoatni baholash haqidagi fikrlar bilan bo’lishamiz. Bonus — bir chimdim nostalji: bolalikdagi o‘yin xotiralari.

"O'yinlarni sotib olish juda qimmat, kutilgan taytllar 60-70$ atrofida"

Maksim, 31 yoshda. PlayStation 5, Nintendo Switch va kompyuterda o'ynaydi.

— Besh yoshga to'lganimda, ota-onam singlim va men uchun birinchi konsolni xarid qilishdi. Bu ko'chma Sega, markazda monitori bor  bir beo‘xshov kattakon qizil narsa edi — u 2 soatga yetadigan oltita batareyadan yoki rozetkadan ishga tushurilardi. Unga ikkita kartridj to‘g‘ri kelardi: "Mikki-Maus Qirollogi"ga o‘xshagan  platformer va "Formula-1" poygalari, Power Rangers jangovar o'yinlari va yana 98 o'yini bo‘lgan  to'plam. Keyin, katta bo'lganimda, Mario 64, Zelda Ocarina of Time yozilgan Nintendo 4 ni sotib oldik. O'sha paytda kartridjlar hozirgi bo'yicha 140 ming so‘m atrofida turardi; bu juda katta pul edi, shuning uchun har olti oyda bir marta yangi o'yinlar paydo bo'lardi.

Qiziqarli tafsilot: 1990-yillarning oxiri va 2000-yillarning boshlarida  Nintendoda o‘yinlar o‘g‘irlanmadi  va tarjima qilinmadi, ular ingliz tilida edi. Ularning yordami bilan men bolaligimdan o'yinlarda tez-tez uchraydigan ba'zi xorijiy so'zlarni o'rganishni boshladim. Masalan, "otdan tushishga shoshilish" degan ma'noni bildiruvchi o 'zim uchun g'alati dismount so'zini.

O'shandan beri o'yinlar meni yuragimda, men haftasiga o'yin uchun o'rtacha 8-12 soat vaqt ajrataman. Endi men uzoq kutgan Alan Wake 2ni o'ynayman — janr bo'yicha horrorga yaqinroq. Shu bilan birga, men Dungeons & Dragons olamida Baldur's Gate 3 o'yinini o'tkazaman, u juda batafsil ishlab chiqilgan, bu sizga bo'layotgan jarayonning ichiga kirib ketishga imkon beradi.

Sevgan qizim va men bir yarim oy oldin PlayStation 5 sotib oldik, bundan oldin menda PS4 bor edi. Men "besh" ni hamkasbimdan oldim — chegirma bilan, yangisi uchun taxminan 400$ o'rniga 340$ atrofida. Bu disksiz versiya, diskli model 100-120$ qimmatroq. Nintendo ancha vaqt oldin, pandemiya paytida paydo bo'lgandi —  uni sovg'a qilishgandi, shuning uchun unga pul sarflamaganman. Va menda 2021-yildan beri o'yin noutbuki bor. Bu HP Omen 15, uning narxi 16,6 million so'm.

Konsollarda o'ynash uchun muntazam sarf-xarajatlarim  bu obuna va unga kirmaydigan ba'zi o'yinlar. To'lovning o'ziga xos xususiyatlari mavjud: PS va Nintendo uchun  O'zbekistonni asosiy mintaqa sifatida joylashtira olmaysiz, u shunchaki yo'q. Shuning uchun, Nintendoda, assortiment sifatida AQSh bor va PlayStationda Polshani tanlaganman: katta o'yinlarda iloji boricha rus ovozi yoki subtitrlari bo'lishi men uchun juda muhimdir. Polsha hisobi bilan to'g'ridan-to'g'ri to'lash uchun sizga Polsha bank kartasi kerak bo'ladi — shuning uchun men platformada faollashtirilish mumkin bo'lgan turli xil platformalardan maxsus to'lov kartalarini sotib olaman. Nintendo bilan ham xuddi shunday.

O'yinlarni sotib olish juda qimmat, katta,  kutilgan taytllar 60-70$ atrofida. Obunada ancha pul juda tejaladi. PlayStationda u PlayStation Plus deb nomlanadi, uchta toifa mavjud. Agar siz eng qimmat yoki ikkinchi narxni to'lasangiz, Netflixdagi kabi o'yinlar katalogi paydo bo'ladi. Siz ulardan birortasini tanlaysiz, yuklab olasiz va obuna faol bo'lsa, o'ynashingiz mumkin. Bir yillik obuna toifasiga qarab 74$ dan 145$ gacha turadi va sotuvda siz 25-35% chegirma bilan sotib olishingiz mumkin.

Nintendo uchun so'nggi bir yarim yil ichida men juda ko'p narsalarni sotib olmadim: bundan oldin men xohlagan hamma narsadan o'tdim.  Bu konsol uchun xarajatlar — bu birinchi toifadagi obuna (yiliga 20$), bu retro o'yinlar, onlayn o'ynash imkoniyati, 100$ lik "chipta"  va unga ikkita o'yin sotib olish huquqini beradi. Shunday qilib, men o'zimga yangi Zelda va Mario oldim va 30$ tejadim.

Kompyuter bilan hamma narsa osonroq: Steamda siz O'zbekiston mintaqasini o'rnatishingiz mumkin, ammo narxlar hali ham dollarda bo'ladi, chunki ular barcha MDHga tegishli (ba'zi o'yinlar istisno). Kompyuterda men asosan Rainbow Six Siege va Hunt: showdown shooterlarini ishga tushiraman — biz do'stlarimiz bilan yig'ilamiz, suhbatlashamiz va parallel ravishda o'ynaymiz. Kompyuter o'yinlarida o'yin ichidagi chiqindilar — Battle Pass mavjud. Siz unga yangi narsalar, nasoslar, qahramonlar uchun rasmlar, qurollarni olish uchun pul to'laysiz. Bitta o'yin uchun oyiga o'rtacha 10-20$ turadi. Men bundan unchalik foydalanmayman, faqat bitta o'yinda men "Battle pass" ni taxminan 30$ sotib olaman — bir yil davomida tejash uchun.

O'zbekistonning o'yin sanoatida, mening tajribamga ko'ra, ikkita xususiyat mavjud. Bu yerda kompyuter klublari mashhur bo'lib, u yerda bolalar asosan Counter-Strike, Dota kabi o‘yinlarda musobaqalashadi. Zamonaviy kompyuterni yig'ish uchun siz o'rtacha 2000$ sarflashingiz kerak — har qanday odamda ham shuncha pul bo'lmasligi mumkin, shuning uchun klub sanoati rivojlanmoqda.

Va ikkinchi xususiyat shundaki, bu yerda konsollar ko'pincha allaqachon o'rnatilgan o'yinlar bilan sotiladi. Sotuvchilar konsolni olib, paketni ochishadi, hisob o'rnatadilar, bir nechta o'yinlarni sotib olishadi va qaytadan sotishadi. Foydalanuvchi, masalan, 10 ta o'yin yozilgan pristavkaga ega bo‘ladi, ular orasida abadiy FIFA bo'ladi — va ko'pchilikga shunisi yetarli. O'ylaymanki, mamlakatda konsollar uchun yangi individual o'yinlarni sotib olish unchalik rivojlanmagan. Va bu yerda ular asosan kompyuterda o'ynashadi, chunki Steamda narxlar pastroq va kirish ko'proq.

"Ba'zi yoshlar uchun o'yin — qimmat sevimli mashg'ulotdir, bu holda klublar yordamga keladi"

Otabek, 40 yoshda. PlayStation 5 da o'ynaydi.

— Men birinchi chiqqan PlayStationdan beri o'yin o‘ynashni yaxshi ko'raman, taxminan, 1996-yildan beri. Menda konsolning barcha versiyalari bor edi. PS5 chiqarilganidan ikki oy o'tgach sotib olindi, uni taxminan 700 dollarga oldim. Xotinim va o'g'lim bilan uyda uchta konsolimiz bor: PlayStation 5, PS4 Pro va oddiy "to'rt". Endi o'ynash uchun deyarli bo'sh vaqtim yo'q, lekin ayniqsa qiziqarli o'yinlar chiqqanda, kechqurun eski sevimli mashg'ulotimga sho'ng'ish uchun bir necha soat vaqt ajrataman.

Janrga ko'ra, men tez-tez ekshn o'yinlarini tanlayman: Destiny, Unchartedning hammasi, God of Warning seriyasi. Oxirgi marta Diabloning to'rtinchisini oldim, shuning uchun ular uni faol o'ynashdi — aniqrog'i, men o'ynadim va xotinim shunchaki mening yurishimni tomosha qilishni yaxshi ko'radi, raqiblardan lootni tortib olayotganimni ko‘rishni. Tartib bo'yicha  Tekken, Mortal Kombat, Call of Dutyning barcha yangi qismlarini sotib olaman. Umuman olganda, kutubxonada men sotib olgan ko'plab o'yinlar bor, yuzdan ortiq. O'yin chiqishi bilan sharhlarni, videolarni tomosha qilaman, agar yoqsa — sotib olaman. Menimcha, har ikki oyda bir o'yin aniq, o'rtacha 80$ turadi.

O'yin ichidagi xaridlar ham mavjud. Diablodagi PlayStationda men chiroyli zirhlarning bir nechta to'plamini sotib oldim, xotinimga ular yoqdi. Bu 20$, ya'ni bunday xaridlar kamdan-kam uchraydi va oilaviy byudjetga mutlaqo og'irlik qilmaydi. Xarajatlardan yana biri — yillik PlayStation Plus, uning narxi taxminan 70$ tashkil qiladi. Ushbu obunada yangi o'yinlar paydo bo'lmaydi, faqat bir necha yil oldin chiqarilganlar yoki indi-o'yinlari bo'ladi. PlayStation Plus menga asosan onlayn o'ynash uchun kerak.

PlayStation-da umuman O'zbekcha akkaunt yo'q va men bir vaqtlar Dubay akkauntini ochganimdan juda xursandman. Buning yordamida men endi qo'shimcha o'yinlarni xavfsiz sotib olaman. Va rus akkauntlariga ega bo'lgan barcha tanishlarim, ularni deyarli yo'qotdilar.

Umuman olganda, o'yin klublarini ommalashtirish nuqtai nazaridan mamlakatda o'yin sanoati haqida gapiradigan bo'lsak, so'nggi paytlarda bu soha juda yaxshi rivojlanmoqda. Dota, futbol, Counter-Strike musobaqalari o'tkaziladigan ajoyib to'liq o'yin klublari paydo bo'lmoqda. Klublar tufayli geyming aholining keng qatlami uchun mavjud, ba'zi yoshlar uchun uyda konsolga ega bo'lish va doimiy ravishda yangi o'yinlarni sotib olish qimmat. Bunday holda, klublar yordam berishadi.  Yana u yerda atmosfera boshqacha bo'ladi: yoshligimizda ham klublarda do'stlar bilan o'ynaganmiz, ajoyib bo'lgan edi.

Agar uyda o'tirib o‘yin o‘ynash haqida gapirsak, Internet bilan bog'liq muammolar mavjud. Bu har doim ham barqaror emas, soniyalarga kechikish bo‘ladi. Amerika yoki Evropa serverlaridan dushmanga duch kelganingizda, bu juda seziladi: sizda 300 millisekundlik ping bor, raqibda esa — 6. Otishmalarda bu ayniqsa seziladi, millisekundlar katta ustunlik beradi. Internet sifati tufayli siz "qotish"ni boshlaysiz —  ehtimol, hozir menga xalaqit berayotgan  yagona narsa shu.

"Onlayn o'yinlarda hali ham qizlarga noto'g'ri munosabat qilishadi"

Malika, 21 yoshda. Mobil o'yinlar o'ynaydi.

— Bolaligimda mening qo'shni-tengdoshlarim yo'q edi, bolalar bog'chasidan keyin qiladigan ish ham yo'q edi. Har hafta onam menga kompyuterga o'yin disklarini olib kelardi — o'shandan beri men o'ynashni boshladim (men 4 yoshda edim). Avvaliga oddiy arkadalarda, GTA SA va Terminator 3-da, keyinchalik 10 yoshga to'lganimda, opam — u ham geymer — yanada murakkab o'yinlarni ko‘rsatdi. Kompyuterda o'shanda va hozirgi kunda eng yoqtirganim Skyrim bo'lib qolmoqda. Uzoq vaqt davomida men kompyuterda o'ynadim, lekin 2019-yilda opamdan qolgan noutbuk yoqilmay qoldi. O'sha paytda men telefonimdagi o'yinlarga o'tishga qaror qildim. Konsolda o'ynash uchun siz uyda bo'lishingiz, geympadlar va pristavkalarning o'zlari kabi qo'shimcha narsalarni sotib olishingiz kerak, telefonni esa doimo o'zim bilan olib yuraman. Uni hamma joyda va istalgan vaqtda o'ynash mumkin, shuning uchun men mobil o'yinlarni tanladim.

Uzoq vaqt davomida Mobile Legends o'ynaganman: Bang Bang — huddi Dota 2 yoki Mobile Legends kabi, ammo tezrog'i. Agar Dotada bitta o'yin odatda bir soat davom etsa, unda bu yerda siz 15 daqiqada bemalol yakunlashingiz mumkin: hamma narsa intensivroq va tezkor o'ylash kerak. Mobile Legendsni to'rt yil davomida o'ynaganman — muntazam ravishda kechqurun 3-4 soat, ba'zan esa ertalab soat 5 da yotardim, chunki u kechasi bilan o‘yin o‘ynab chiqardim. Men sport vazirligining turnirlarida, so'ngra havaskor turnirlarda qatnashdim, ular uchun 7 kishidan iborat jamoa (5 asosiy va 2 zaxira o'yinchi) to'plash orqali ro'yxatdan o'tishingiz mumkin — ular Telegramda xabar berishadi. O'yinda yaxshi tajribaga ega bo'lganimdan so'ng, men Mobile Legends moderatsiyasidan ikkita turnirda hakam bo'ldim.

Ko'pgina mobil geymerlar singari, men ham Genshin Impactni o'ynadim — u yerda xohlaganingizcha o‘rgansa bo'ladigan ochiq dunyo, mobil qurilmada RPG uchun ajoyib grafikalar mavjud. Uni nima uchun o'ynashingiz mumkin: tengsiz yo‘q dizayn va jang mexanikasi uchun. Ammo bitta narsa bor: deyarli barcha kvestlar zerikarli va oddiy. Yaqinda men HoYoverse — Honkai: Star Rail kompaniyasining eng sevimli oyinini o'ynayman. Bu o‘z yopiq dunyosida ega action-adventure va RPG elementlari bo'lgan o'yin. Syujet unutilmas va realistik, jangovar tizim — bu navbatma-navbat jang tizimiga ega klassik JRPG. O'yin meni chindan ham o'ziga jalb qiladi: dam olish kunida men 12 soat o'ynaganman.

O'yinlar uchun  qo'shimcha telefon sotib oldim — POCO X3 Pro. Men uni bir necha yil oldin 400$ ga sotib olganman. Tanlashda asosan FPS va batareya quvvatiga e'tibor qaratdim — ko'pincha  batareyalar 12 soatlik o'yinga bardosh bera olmaydi. Tez orada telefonimni yangilashni rejalashtirmoqdaman. Tanish geymerlar qo'shimcha ravishda mini-ventilyator sotib olishadi: ular telefon tezda qizib ketmasligi uchun korpusning orqa tomoniga qo'yishadi. Men ventilyatordan foydalanmayman, lekin barmoqlarim terlamasligi uchun bosh barmog'imga barmoq uchun moslamalar (taxminan 30 ming so'm) ishlataman — aks holda barmog‘im sirpanib, ekran bosilmay qolishi mumkin. Shuningdek, men Marshall Major IV minigarnituralaridan foydalanaman (150-200$), ular yaxshi ovoz uzatishga ega.

Mobile Legendsning o'zi bepul, ammo o'yin ichidagi xaridlar bor, men tez-tez u yerdan foydalanardim. Men oyiga chiroyli skinlar uchun taxminan 50$ sarfladim — ularni sotib olish  yoki pullik tadbirlarda eksklyuziv buyumlar bilan almashtirish mumkin. Agar biz Honkai haqida gapiradigan bo'lsak, men donatlarsiz ham eplayman.

Skinlarni sotib olmasangiz ham bo'ladi, bu shaxsiy tanlovdir. Bajarganingizda sizga oxirida skinlar va qahramonlarni oladigan, asta-sekin to'playdigan bepul iventlar o'tkaziladi. Ammo eng yaxshilarini baribir sotib olish kerak. Mobil o'yinlarni konsol o'yinlariga qaraganda to'lash ancha oson: Agar Visa kartasi Play Marketga ulangan bo'lsa, unda undan pul yechib olinadi.

Xarajatlardan yana - ba'zi turnirlar pulli: ishtirok etish uchun kishi boshiga 50 000 so'mdan mablag' yig'iladi. Va birinchi o'rin uchun ular pul mukofotini berishadi.

2022-yil noyabr oyidagi PABG turniri

O'zbekistonda mobil hamjamiyat keng. PUBG Mobilening eng kattasi, ular bo'yicha ko'plab musobaqalar mavjud — bu MLBBda bo'lgani kabi emas. Hatto onlayn o'yinlarda ham qizlarga nisbatan noto'g'ri munosabat mavjud. Stereotiplar ishlaydi: qizbola qanday o'ynashni bilmaydi yoki buni yomon qiladi.  Mahoratingizni namoyish qilmaguningizcha va MVP (Most Valuable Player, "o'yinning eng yaxshi o'yinchisi") olmaguningizgacha, sizga axmoqday kabi munosabatda bo'lishi mumkin. Bir kuni MLBB qizlari va men fulkani yig'ib, turnirga bordik, 18-ta jamoadan ikkinchi o'rinni egalladik — bu juda qiziqarli edi.

"O'zbekistondagi geymer uchun eng muhim qiyinchilik — bu to'lashdir"

Artur, 23 yoshda. Kompyuter, Xbox, PlayStation 5 va Nintendo Switchda o'ynaydi.

— 2007-yildan beri o'ynayapman deb taxmin qilishimiz mumkin. O'yin bilan juda qiziqdim: bolaligimda do'stimning, aniqrog'i, uning otasining kompyuteri bo‘lardi. "Teenage Mutant Ninja Turtles" ning birinchi yaxshi o'yinlari endi paydo bo'la boshlaganida, u meni o'ynashga taklif qildi. Keyin esa o'zimda kompyuter paydo bo'ldi. Maktabda ham umumiy o'yin ruhi bor edi: bolalar bilan disklarni bir-birlarimiz bilan bo'lishardik, darslardan qochar edik, kompyuter klublariga borar edik — va shunday qilib hammasi boshlangan edi.

Janr bo'yicha, agar o'yin yaxshi bo'lsa, men deyarli hamma narsani o'ynaganman va o'ynayman ham. Bolaligimdan jangovar o'yinlarni sevib o‘ynayman -- bular ko‘pincha Mortal Kombat seriyasidir, shuningdek, o'rta asrlar sharoitida keng ko'lamli ishlab chiqilgan RPG-larni yaxshi ko'raman: Skyrim, Witcher 3: Wild Hunt.

Konsollarni O'zbekistonda  sotib olganman: PlayStation 5-7 million so'mga, Xbox (uncha mashhur bo‘lmagani sababli u arzonroq) - taxminan 5 million. Agar siz yolg'iz bo'ri bo'lmasangiz, unda siz hali ham geympadga pul sarflashingiz kerak bo'ladi, chunki odatda u har doim to'plamda bir o‘zi bo‘ladi. Konsolni sotib olayotganda tushunishingiz kerak bo'lgan eng muhim narsa: narxlar to'g'ridan-to'g'ri yirik o'yinlarning chiqish sanalari bilan bog'liq. Shuning uchun, Agar siz PlayStationni xohlasangiz, eksklyuzivlar taqvimiga qarang, jimjitlik boshlanadigan davrni belgilang —  bu vaqtda narxlar biroz pasayishiga amin bo'lishingiz mumkin. Shuningdek, chet elda tanish va qarindoshlar bo'lsa, ulardan konsolni sotib olishni va yuborishni so'rashingiz mumkin, chunki O'zbekiston bozorida narxlar juda yuqori.

Uyda hali ham ikkita o'yin kompyuterim bor: men xotinimga tayyor kompyuter sotib oldim va o'zim uni qismlarga bo'lib yig'dim, to'plamning taxminiy narxi 2500$ tashkil etadi. Razer minigarnituralari, HyperX sichqonchasi va boshqalar menga og'irlik qilmaydi: mening periferik qurilmalarim juda arzon ham (taxminan 150$) emas, juda qimmat ham emas, chunki brend uchun ortiqcha to'lov yo'q.

O'yinlarga sarflanadigan xarajatlarni bitta modelga keltirish qiyin. Agar umuman o'rta hisobda oladigan bo'lsak, oyiga 100$ sarflashim mumkin. Men aniq nashrlarni sotib olaman, chunki, qoida tariqasida, yangi mahsulotlar obunaga kiritilmagan. O'yin ichidagi xarajatlar vaqti-vaqti bilan ro'y beradi, ammo buni muntazam va juda katta miqdorda deb aytib bo'lmaydi. Mashhur Battle Pass mexanikasi mavjud, "Battle pass" — bu o'yinga obuna bo'lishning bir turi: siz uni sotib oldingiz va bir-uch oy ichida siz chegaradan tashqari mukofotlarga ega bo'lasiz, bu qo'shimcha taraqqiyot va qiziqish. Battle Pass har ikkinchi o'yinda mavjud, ular odatda 15-20$ dan oshmaydi. Men ularni har 2-3 oyda bir marta sotib olaman.

O'zbekistondagi geymer uchun eng muhim qiyinchilik bu to'lovdir. Biron kerakli narsani osongina sotib olish imkoni yo'qligi ko‘pincha pand beradi: konsollar uchun mintaqaning yo'qligi, to'lov tizimlari bilan bog'liq so'nggi muammo. Jamoa hali yo'q: qiziqish guruhlari mavjud, ammo katta miqyosda harakat qiluvchi jamoa emas. Kompyuter klublari yetarli, kerakli vayb beradigan ajoyib klublar mavjud. Yaqinda Cyber Arenada ish bilan bo'lganimda, hamma narsani juda zo'r qilib qo‘yishibdi: atmosfera yaratganlar, mashhur o'yinlardan qahramonlarning rasmlarini to'liq bo'yashgan, devorlarni bezatishgan. Kibersport rivojlanmoqda, hatto O'zbekiston Respublikasi hukumatiga qarashli  shug'ullanadigan organ mavjud. Bugungi kunga kelib, bu, albatta, dunyoda sodir bo'layotgan narsa — ulkan, buyuk va ko'p million dollarlik sanoat emas. Ammo harakatlar bor.

Davomini materialning ikkinchi qismida o'qing — unda siz yana uchta qahramonning fikrlari va hikoyalari kutmoqda.