O‘zbekistonda qanday qilib aloqasiz qolmaslik mumkin: telefonlarni majburiy ro‘yxatga olish

Ba’zida telefon bilan bog‘liq muammo uning buzilganligi yoki mobil aloqa sifati pastligi tufayli emas, balki boshqa mamlakatlarda telefondan foydalanishning o‘ziga xos va noodatiy qoidalariga unchalik e’tibor bermasligimiz sababli yuzaga keladi. O‘zbekiston Respublikasi ham shunday mamlakatlar qatoriga kiradi. Sayohatchilar, rezidentlar va O‘zbekistonda bir-ikki oydan ortiq qolmoqchi bo‘lgan har bir kishi nimani bilishi kerakligini maqolamizda aytib o‘tamiz.

Olganing onasi, asli o‘zbekistonlik bo‘lib, taxminan olti oy oldin oilasini ko‘rish va biroz sayohat qilish uchun vataniga borishga qaror qildi. Toshkentga kelgach, u qarindoshlarinikiga joylashdi va dastlab qiziga muntazam ravishda qo‘ng‘iroq qilib turdi. Biroq, ikki oy o‘tgach, u bilan aloqa to‘satdan uzilib qoldi.

Bundan xavotirlangan Olga va uning oilasi O‘zbekistondagi qarindoshlari bilan bog‘lanib, onasining ahvoli yaxshi ekanligiga ishonch hosil qildilar. Ular telefonning buzilishi sababini aniqlashga kirishdilar. Olga onasi telefonni tushirib yuborgan bo‘lishi mumkin va shu sababli signal qabul qilmay qo‘ygan, deb taxmin qildi. Ammo tez orada telefon buzilmaganligi ma'lum bo‘ldi. Muammo shundaki, O‘zbekistonda telefonlar ro‘yxatga olinishi shart. Agar buni qilmasa, 60 kalendar kundan keyin telefon mahalliy aloqa operatorlari xizmatlaridan uziladi.

Qanday qilib aloqasiz qolmaslik kerak? O‘zbekiston Respublikasiga kelganingizda nima qilish kerak? Ushbu va boshqa savollarga materialimizda javob beramiz.

Birinchi qadam. IMEI-kodini ro‘yxatga olish holatini bilib olish

Demak, O‘zbekiston chegarasidan o‘tdingiz. Endi mobil qurilmangizni ro‘yxatga olish uchun 60 kuningiz bor. Va birinchi navbatda, sizga telefoningizning IMEI kodi kerak bo‘ladi. U har bir mobil qurilmada mavjud, agar qonuniy ravishda ishlab chiqarilgan va o‘g‘irlanmagan bo‘lsa. Kodni qanday aniqlash mumkin? Telefoningiz klaviaturasida *#06# raqamini tering.

IMEI-kodi — u nima va nima uchun kerak

IMEI-kodi (International Mobile Equipment Identity) xalqaro mobil uskunalar identifikatori deb tarjima qilinadi — bu 15 ta raqamdan iborat unikal kod.

IMEI-kodi tarmoqdagi qurilmani aniqlash uchun ham, ko‘plab tarmoq xizmatlari uchun kalit sifatida ham zarur. Misol uchun, agar telefoningiz yo‘qolib qolsa yoki o'g'irlab ketishsa, o‘sha kodni bilib, hech kim sizning shaxsiy ma'lumotlaringizni bilib qolmasligi uchun qurilmani bloklashingiz mumkin. Shuningdek, kod yordamida o‘g‘irlangan telefonlarning qayta sotilishini oldini olish va mobil aloqa vositalarini import qilishning qonuniyligini tekshirish mumkin.

Nafaqat telefonlarning IMEI-kodini tekshirish kerak. O‘zbekiston Respublikasida sim-kartaga ega quyidagi qurilmalar majburiy ro‘yxatga olinishi lozim:

• planshetlar,
• smartfonlar,
• mobil telefonlar,
• portativ qurilmalar, shu jumladan cho‘ntak kompyuteri,
• tugmachali telefonlar.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorida SIM-modulga ega bo‘lgan har qanday qurilmalar — routerlar, elektron kitoblar, noutbuklar, modemlar ro‘yxatga olinishi kerakligi haqida ma'lumot keltirilgan.

Ikkinchi qadam. Telefonni IMEI-kodi bo‘yicha ro‘yxatga olish

Qurilmangizni qanday ro‘yxatga olishni SMS-xabar orqali, bir nechta manbalarda onlayn yoki oflayn rejimda so‘roq yuborish orqali aniqlashingiz mumkin. Quyidagi usullardan birini qo‘llashingiz mumkin.

Mobil qurilmaning IMEI-kodini qayerda va qanday ro‘yxatga olish kerak

Buni qilish qiyin emas, lekin xizmat uchun boj to‘lashingiz kerak bo‘ladi. Va bu hammaga tegishli: rezidentlar, norezidentlar, fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar. Ushbu xizmat uchun to‘lamaydigan odamlar — faqatgina mahalliy sim-kartani sotib olmoqchi bo‘lmagan va roumingdan foydalanadigan norezidentlardir. Boshqa barcha (rezidentlar va norezidentlar) uchun quyidagi tariflar amal qiladi:

• Agar siz 60 kun ichida telefoningizni ro‘yxatga olgan bo‘lsangiz, bu sizga 68 000 so‘mga tushadi.

• Agar 60 kun ichida telefoningizni ro‘yxatga olmagan bo‘lsangiz – 85 000 so‘m.

1-usul. 1170 raqamiga SMS

Qurilmani SMS orqali ro‘yxatga olish uchun:

• telefoningiz yoki ro‘yxatga olishingiz kerak bo‘lgan boshqa qurilmaning IMEI-kodini hamda pasportingiz seriyasi va raqamini kiriting. O‘zbekiston Respublikasi rezidentlari uchun JSHSHIR ham kerak bo‘ladi;
• arizangizning holati to‘g‘risida ma'lumot bilan SMS-xabarni kuting;
• ariza topshirilgandan keyin 10 kun ichida istalgan qulay usulda (masalan, www.uzimei.uz saytida) ariza raqami bo‘yicha ro‘yxatga olish uchun to‘lovni amalga oshirish.

2-usul. *1170# raqamiga USSD-so‘roq

USSD so‘roq yordamida ro‘yxatga olish mumkin. Buning uchun:

• Raqamni tering va"qo‘ng‘iroq" tugmasini bosing. Sizdan xabarlar keladigan tilni (rus, o‘zbek, ingliz tillari mavjud) tanlash so‘raladi — kerakli raqamni tanlang.
• Telefoningizning IMEI kodini kiriting (agar bir nechta telefon yoki planshetni ro‘yxatga olayotgan bo‘lsangiz, barcha qurilmalarning ma'lumotlarini kiriting).
• Agar rezident bo‘lsangiz, JSHSHIRni kiriting.
• Pasport ma'lumotlarini kiriting.
• Arizangiz holati to‘g‘risida ma'lumot bilan SMS-xabarni kuting.
• Ariza raqami bo‘yicha ro‘yxatga olish uchun har qanday qulay usulda to‘lang — bu ariza topshirilgandan keyingi 10 kun ichida amalga oshirilishi kerak.

3-usul. YIDXP

O‘zbekistonda telefonni ro‘yxatga olishning yana bir usuli — Yagona interaktiv davlat xizmatlari portalida formani to‘ldirish:

• saytda ro‘yxatdan o‘ting yoki tizimga kiring.
• “jismoniy shaxslar uchun” bo‘limiga o‘ting.
• menyudan “mobil qurilmaning IMEI-kodini ro‘yxatga olish” bandini qidiring.
• saytdagi formani to‘ldiring.
• ko‘rsatmalarga amal qiling.

Arizani to‘ldirish uchun o‘rtacha 6 daqiqa vaqt ketadi.

4-usul. Aloqa operatori ofisi

Aloqa vositalarini oflayn rejimda ham — ixtisoslashgan markazlarda ro‘yxatga olishingiz mumkin.

• saytida “Ro‘yxatga olish punktlari” yorlig‘ini toping, shaharni va sizga eng yaqin punktni tanlang.
  
• aloqa punkti xodimiga pasportingizni ko‘rsating.
• telefon raqamingizni ayting. Agar siz O‘zbekiston fuqarosi bo‘lmasangiz va mahalliy operatordan sim-kartani sotib olayotgan bo‘lsangiz, uni “norezident” maqomi bilan rasmiylashtirishingiz mumkin.
• telefonni ko‘rsating va IMEI-kodini taqdim eting.
•  formani to‘ldiring.
• ariza berilgan kundan boshlab 10 kun ichida ofisda yoki onlayn tarzda xizmat uchun to‘lang.

5-usul. Pochta

• eng yaqin pochta bo‘limini toping.
• pasportingizni ko‘rsating.
• telefoningizni bering.
• sim-kartani taqdim eting (agar u mahalliy operatordan sotib olingan bo‘lsa, siz taqdim etgan pasportga rasmiylashtirilgan bo‘lishi kerak).
• pochta bo‘limi xodimidan keyin nima qilish kerakligi haqida ko‘rsatmalar oling.

Qanday xulosa chiqarish mumkin 

Agar siz Oʻzbekistonga maʼlum vaqtdan beri ishlatib kelayotgan telefoningiz bilan kirayotgan boʻlsangiz va mamlakatda 60 kundan ortiq qolmoqchi bo‘lsangiz, siz  haqingizda qayg'uradigan har bir kishi bilan aloqada bo‘lish uchun ro‘yxatga olish zarur va majburiydir.

Bu jarayon oddiy va ko‘p vaqt talab qilmaydi. Agar hali ham qiyinchiliklarga duch kelsangiz va buni o‘zingiz hal qila olmasangiz, forumlarda mobil aloqa do‘konlari xodimlariga murojaat qilish tavsiya qilinadi. Ular nafaqat mos mahalliy SIM-kartani tanlash va tarif rejalarini tushuntirishga, balki onlayn ro‘yxatga olishga ham yordam beradilar.

Yana nimani bilishingiz kerak

Agar yangi telefonni, masalan, sovg‘a sifatida olib ketayotgan bo'lsangiz, uni bojxonada deklaratsiya qilishingiz kerak bo‘ladi. Agar sovg‘angiz qiymati 2000 dollardan oshmasa,  bojxona to‘lovini to‘lashingiz shart emas.

2024-yil 28-yanvardan kuchga kirgan yangi qoidalarga ko‘ra, O‘zbekiston rezidentlari va norezidentlari havo orqali chegarani har bir kesib o‘tishda ikkita telefonni (yoki SIM-moduliga ega bo‘lgan boshqa qurilmalarni), har ikki qurilmaning qiymati 2000 dollardan oshmasa, bojhona to‘lovlarisiz olib kirish huquqiga ega.

Agar ushbu qiymatdan oshsa, unda bojxona to‘lovini to‘lash kerak bo‘ladi, unga faqat 2000 dollardan ortiq miqdor uchun undiriladi. Ya‘ni, agar import qilinadigan qurilmaning narxi 2200 dollar bo‘lsa, unda boj 200 dollar uchun to‘lanadi.