Bankimning lisenziyasini bekor qilishdi: qanday qilib o'z hissamni qaytarib olish mumkin?

Pulni "taxmon orasida" saqlash foydali emas — uni bankdagi depozitga qo'yish yaxshiroqdir. Ammo shunday bo'lishi mumkinki, siz ishongan bank lisenziyasini bekor qilishdi. Pulni qaytarib ololasizmi?

Biz lisenziyani bekor qilishning oqibatlari qanday bo'lishini va yopilayotgan bankning mijozlari uchun qanday choralar ko'rish kerakligini tushuntiramiz.

Bank lisenziyasini bekor qilishganini qanday aniqlash mumkin

Bank lisenziyasini qaytarib olganda, Markaziy bank tugatish komissiyasini tuzadi, u yopilgandan keyin bank ishlarini boshqarishni o'z zimmasiga oladi. Ushbu komissiyaning vazifalaridan biri ikki ish kuni ichida bankning tugatilishi to'g'risidagi ma'lumotlarni uning rasmiy veb-saytida va ommaviy axborot vositalarida joylashtirishdir. Bundan tashqari, komissiya bank omonatchilari va qarzdorlariga ariza berish tartibini e'lon qilishi kerak.

Bu "Banklar va bank faoliyati to'g'risida"gi Qonunning 81-moddasida yozilgan.

Yopilgan bankdagi omonatdan pullarni olish mumkinmi?

"Fuqarolarning banklardagi omonatlarini himoya qilish kafolatlari to'g'risida"gi qonunga binoan jismoniy shaxslarning omonatlari davlat tomonidan himoya qilinadi.

Buning uchun O'zbekistonning barcha banklari ishtirok etadigan omonatlarni kafolatlash (sug'urta qilish) tizimi ishlab chiqilgan. Ushbu tizim bo'yicha banklar muntazam ravishda badallarni maxsus tashkil etilgan Fondga o'tkazadilar. Va agar bankdan lisenziya olinsa, unda ushbu zaxira fondi omonatchilarga pullarini to'liq qaytarib berishni kafolatlaydi.

Omonatlardan pullar qanday muddatlarda qaytariladi

Lisenziya bekor qilingan kundan boshlab 2 oy ichida komissiya yopilgan bankning barcha kreditorlari va omonatchilarining bazasini tuzadi va 10 kun ichida to'plangan ma'lumotlarni Fondga o'tkazadi.

Shundan so'ng, Fond ommaviy axborot vositalarida odamlarga o'z pullarini omonatlardan qaytarish tartibi va muddatlari to'g'risida xabar yuboradi. Omonatchilarga to'lovlarni Markaziy bankning roziligi bilan jamg'arma tomonidan tayinlanadigan agent-bank amalga oshiradi.

O'z omonatingizdan pul olish uchun siz shaxsni tasdiqlovchi va sizning omonatingiz borligini tasdiqlovchi hujjatlar bilan ushbu agent-bankka murojaat qilishingiz kerak. Bu "Fuqarolarning banklardagi omonatlarini himoya qilish kafolatlari to'g'risida"gi Qonunning 11-moddasida ko'rsatilgan.

Natijada, bank yopilgandan keyin taxminan 2,5 oy o'tgach, omonatdan pullaringizni qaytarib olishingiz mumkin.

Barcha pullarni qaytarish mumkinmi

Omonat va depozitdan olingan pullarni summaga cheklovlarsiz to'liq hajmda qaytarish mumkin. Ammo shuni hisobga olingki, lisenziya bekor qilingan kundan boshlab ular bo'yicha foizlarni hisoblash to'xtatiladi.

Agar siz chet el valyutasida omonat ochgan bo'lsangiz, bank yopilgandan so'ng, Fond sizga pulni qaytarib beradi, ammo lisenziyani bekor qilish kuni uchun Markaziy bank kursi bo'yicha milliy valyutada.

Agar sizda yopilgan bankdagi omonatda mablag' bo'lsa va shu bilan birga siz ham o'sha bankda kredit olgan bo'lsangiz, unda sizning omonatingiz bo'yicha qaytarishingiz kerak bo'lgan summadan kredit qarzingiz ushlab qolinadi. Ushbu qoida "Fuqarolarning banklardagi omonatlarini himoya qilish kafolatlari to'g'risida"gi Qonunning 10-moddasi bilan tartibga solinadi.

Agar bank lisenziyasini bekor qilishgan bo'lsa, kreditni qanday to'lash kerak

Agar bankda endi lisenziya bo'lmasa, bu kreditni to'lash mumkin emas degani emas. Bank oldidagi majburiyatlaringiz saqlanib qoladi va kredit tarixingizni buzmaslik uchun to'lovlarni jadvalga muvofiq amalga oshirish muhimdir.

Lisenziyani bekor qilishda Markaziy bankdan tugatish komissiyasi bankning vaqtinchalik ma'muriyati va shunga mos ravishda kreditor majburiyatlarini o'z zimmasiga oladi. Shuning uchun ularga kredit mablag'larini to'lash kerak.

Bankning rasmiy veb-saytida qarz oluvchilardan ariza berish qoidalari va to'lovlarni amalga oshirish tafsilotlari joylashtiriladi. Ammo kreditor o'zgarganiga qaramay, foiz stavkasi, to'lov muddati va kredit shartnomasining boshqa shartlari o'zgarmasligi kerak.

Agar sizning bankingiz lisenziyasini bekor qilishgan bo'lsa, qanday choralar ko'rish kerak

Agar lisenziya bekor qilinsa, siz ushbu bankdagi hisob va omonatlardagi pullaringizga kirish huquqini yo'qotasiz. Shuning uchun:

• Naqd pulsiz to'lovlar bilan hisob-kitoblar va xaridlarni to'lashni davom ettirish uchun kartani boshqa bankda ochish kerak.
• To'lovlarni boshqa kartaga o'tkazing. Masalan, agar sizning yopilgan bank kartangiz obuna yoki xizmatlar uchun to'lov uchun biriktirilgan bo'lsa (taksi, uyali aloqa operatori yoki onlayn-kinoteatr kabi).
• Yangi hisob to'lov tafsilotlarini ish beruvchiga, mijozlarga, biznes hamkorlariga va pul o'tkazmalarini kutishingiz mumkin bo'lgan har bir kishiga xabar bering.
• Siz pul yuborganlaringizni kechikishlar haqida ogohlantiring. Agar siz bank yopilishidan biroz oldin, masalan, mijozlar yoki xodimlarga pul yuborgan bo'lsangiz, ehtimol pul oluvchiga bank yopilguncha va hisob-kitoblar muzlatilgunga qadar yetib bormagan va yarim yo'lda "osilgan".
• Bankning vaqtinchalik ma'muriyatiga pulni qaytarish to'g'risida ariza berish. Buni lisenziyani bekor qilish to'g'risida e'lon qilinganidan keyin 2 oy ichida qilish kerak.
• Markaziy bankning tugatish komissiyasi (ya'ni bankning vaqtinchalik ma'muriyati) rekvizitlari bo'yicha ochiq kreditlar bo'yicha to'lovlarni amalga oshirish.

Esda tutish kerak bo'lgan asosiy narsa: 

• Lisenziyani bekor qilishgandan keyin ikki oy ichida omonat yoki depozitdan pulni qaytarish to'g'risida ariza berish kerak.
• Lisenziyani bankda bekor qilingangandan keyin ham, kredit to'lovlarini o'tkazib yubormaslik kerak. To'lov tafsilotlari bank veb-saytida bo'ladi.
• Sizning foydangizga to'lov tafsilotlarida boshqa bankning hisobvarag'i yoki kartasini ko'rsating.